“Naar eer en geweten.” Het thema van deze maand roept direct een drietal associaties bij me op. De eerste associatie is die van de burger die alles precies doet zoals het van hem gevraagd wordt, volgens de regels van de verschillende overheidssystemen, en zichzelf daar dan volledig mee in de soep draait. Ik noem een voorbeeld: de Bijstandwet gaat ervan uit dat mensen die bijstand ontvangen een beetje geld sparen voor onvoorziene uitgaven, zoals een kapotte wasmachine. Als je echter een spaarpotje hiervoor maakt, wat al veel discipline vergt, kun je in de knoei komen als je kwijtschelding aan wilt vragen van gemeentelijke belastingen. Volgens de fiscale wetten heb je dan immers ‘vermogen’ opgebouwd dat mee wordt geteld bij de afweging of je wel of geen kwijtschelding krijgt. Dit is natuurlijk gruwelijk als je al zo weinig te besteden hebt. Het oplossen van dit vraagstuk staat momenteel hoog op mijn agenda. Ik moet daarvoor onder andere naar Den Haag.

‘Helaas ziet de ambtenaar zich vaak bekneld in en tussen systemen die geen ruimte bieden om te doen ‘wat goed lijkt’

Dat brengt me op mijn tweede associatie. Die van de politici die ‘naar eer en geweten’ regelingen in het leven roepen, waarvan zij denken dat die nodig zijn. Hier mist in mijn ogen echter een goede overkoepelende visie vanuit de politiek. Politici laten zich in mijn ogen nog te vaak leiden door wat ‘hot’ is en wat past binnen het verkiezingsprogramma, in plaats van te kijken wat nodig is in de organisatie van de gemeente om de burger uiteindelijk beter te helpen. Ik denk aan: afstemming van beleid tussen verschillende gemeentelijke onderdelen, het creëren van ruimte binnen de regelingen voor maatwerk en tot slot: de lobby in Den Haag voor betere afstemming tussen nationale en lokale wet- en regelgeving. Uiteraard heeft ook het bestuur hier een rol in, maar het begint bij een goede helicopterview en een thema-overstijgende agenda van de politiek.

Tot slot, en niet op de laatste plek, is mijn derde associatie die van de hardwerkende en welwillende ambtenaar die zich iedere dag inzet voor de inwoners van Amsterdam. Daarvan zien we in dit magazine al een paar mooie voorbeelden. Helaas ziet deze ambtenaar zich vaak bekneld in en tussen systemen die geen ruimte bieden om te doen ‘wat goed lijkt’. Als ombudsman wil ik samen met deze ambtenaren burgers uit de brand helpen en steeds aan de politiek terug blijven geven wat nodig is en wat waarschijnlijk ooit ook wel ‘de bedoeling’ is geweest.

Arre Zuurmond