Hoe voorkom je dat iemand na een gevangenisstraf weer vervalt in crimineel gedrag? Of dat broertjes of zusjes in hun voetsporen treden? Daarvoor zet de nieuwe afdeling Werk en Veiligheid alles op alles. “Een van mijn klanten kreeg schuldsanering en leefde drie jaar van de restjes van de Albert Cuypmarkt”, vertelt Annemieke Redeker.

Annemieke: “Die man had gezeten voor zware delicten, maar zat soms emotioneel bij mij, wilde het opgeven. Best een groot deel van de ‘top 1000’ wíl echt een ander pad kiezen, maar het kan een zware weg zijn.” Annemieke is bij de nieuwe afdeling Werk en Veiligheid regisseur voor Top1000-klanten.

Urineonderzoek

Annemieke: “Wij werken op het snijvlak van straf en zorg. We moeten de samenleving beschermen, maar ik bespreek ook wat de klant nodig heeft om te voorkomen dat hij of zij nogmaals een delict pleegt. Ik kijk breed, naar schoolbegeleiding, hulpverlening, zorg, schuldhulp maar ook eventuele straffen zoals uitkering korten. Laatst vroeg een gevangene zelf om urineonderzoek als hulp bij het stoppen met alcohol.”

‘Waarom zou je die tijd in de gevangenis niet benutten om iemand te leren als volwaardig burger mee te draaien?’

Veiliger en goedkoper

Collega Hamza Sefiani is front office-medewerker Detentie en Terugkeer (afdeling Werk en Veiligheid). Het team helpt klanten bij re-integratie op de leefgebieden wonen, werken, school, inkomen/schulden en zorg. Hamza: “Iemand komt na een gevangenisstraf sowieso weer de samenleving in. Als wij niks doen, vervalt diegene in wat hij al kent. Waarom zou je die tijd in de gevangenis niet benutten om iemand te leren als volwaardig burger mee te draaien? Bovendien is het voor de samenleving veiliger én goedkoper als zij stoppen met delicten plegen.”

Verstandelijk beperkt

Bij Werk en Veiligheid werken nieuwsgierige collega’s die de mens achter de crimineel blijven zien. Hamza: “Onze doelgroep heeft vaak een schrijnend verleden. Ook zitten er veel licht verstandelijk beperkten tussen. Velen zijn zorgmijders en hebben een afkeer van ‘het systeem’. De doelgroep is veel diverser dan ik dacht. Een fraudeur is anders dan een inbreker. Er zitten oude mannen bij, en bijvoorbeeld een autohandelaar die uit frustratie een klant mishandelde. Zo iemand schrikt zich rot dat hij vastzit.”

‘Wij bereiken groepen die anders buiten beeld blijven’

Hamza: “Wel grappig is de mond-tot-mondreclame. Als wij voor een jongen schuldhulpverlening in gang hebben gezet, worden we de volgende dag platgebeld door zijn vrienden: ‘Kan je ons ook helpen?’ Wij bereiken groepen die anders buiten beeld blijven.”

Tekenen

Hamza: “Maar ja, sommige klanten worden toch weer opgepakt door de politie. ‘Wat flik je me nou!’ zeg ik dan. Maar onze deur blíjft openstaan.”

Annemieke: “Het zijn vaak zwakbegaafde jongens die worden ingezet door anderen. Zij hebben van ons extra begeleiding nodig. Als ze naar een afspraak moeten, schrijf ik de route uit, print ik een plattegrond. Als we over agressie praten, teken ik een thermometer met groen, oranje, rood.”

Ketenpartners

Annemieke: “Het zijn niet altijd leuke gesprekken. Bij een klant woonden minderjarige neefjes en nichtjes in, dan vraag ik de GGD of het Preventief Interventie Team om langs te gaan. Deze klant was bang dat Jeugdzorg de kinderen zou afnemen, maar als het thuis goed gaat, gebeurt dat helemaal niet.”

Werk en Veiligheid werkt goed samen met ketenpartners. Politie, reclassering, GGD, leerplicht, gevangenissen, Jellinek, Mentrum, ROC’s en nog veel meer. Zo proberen ze samen te voorkomen dat broertjes en zusjes ook afglijden.

Strohalm

Annemieke: “En natuurlijk zitten er jongens tussen die niet naar gesprekken komen of agressief zijn. Toch blijven we bellen, langsgaan. Wij zijn soms hun laatste strohalm voor een leven buiten de criminaliteit. Het zijn wel mensen die de samenleving veel overlast geven, we gaan echt niet alleen soft met ze om. Er zijn grenzen en we werken volgens de wet.”

‘Iemand die merkt dat ik speciaal uit Oost naar Osdorp kom, gaat zelf ook zijn best doen’

Brandstof

Hamza: “Veel klanten hebben complexe, meervoudige problematiek. Geen huis, geen werk, schulden, verslaafd, geen identiteitsbewijs, geen pinpas. Een identiteitsbewijs regelen is dan al zo’n succes. Als het me bij zó iemand lukt zijn gedrag om te keren: daar haal ik echt voldoening uit. De succesjes zijn mijn brandstof. Iemand die merkt dat ik speciaal uit Oost naar Osdorp kom, gaat zelf ook zijn best doen. Tegelijk blijf ik professioneel en realistisch. Vraagt iemand: ‘Jij kan toch wel een woning voor me regelen?’, dan zeg ik: ‘Luister vriend, ik ben zelf ook op zoek!’”

Friesland

Met de man die jarenlang restjes groente van de Albert Cuypmarkt haalde, is Annemieke zes jaar bezig geweest. Annemieke: “Ik zei: ‘Je hebt veel tijd gehad om die puinhoop te creëren. Dus oplossen kost ook tijd!’ Door schuldsanering leefde hij van veertig euro per week. Toen hij bijna zijn huurwoning kwijtraakte, hebben we met veel partners dat weten te voorkomen. Na drie jaar was hij schuldenvrij én had zijn bewindvoerder zevenduizend euro voor hem gespaard. Zielsgelukkig was hij! Nu werkt hij, en wil hij eens op vakantie. Friesland lijkt hem wel wat.”