Trainees Mirre Beek en Tom Bolsius zijn sinds 1 september 2016 werkzaam bij de gemeente en proberen dagelijks de wondere wereld van de gemeentelijke organisatie beter te begrijpen. In deze reeks interviews gaan zij het gesprek aan met leden van het Gemeentelijk Management Team (GMT) om inzicht te krijgen in hun werk en ambities, en om hen te vragen welke collega’s zij hoog hebben zitten.

Stel, het is 31 december 2017 en je kijkt terug op het afgelopen jaar. Wanneer ben je tevreden?

“Ik zou veel onderwerpen kunnen noemen, maar iets wat er voor mij echt uitspringt is het project ‘Onder de pannen’, een initiatief van de Regenbooggroep. Het doel is om in zes maanden tijd zestig dakloze Amsterdammers te plaatsen bij mensen die een uitkering hebben én een woning waar een kamer leeg staat. Als gemeente proberen we dit project zoveel mogelijk te faciliteren. Dit soort uitdagingen vereist creatieve oplossingen, bedacht door mensen die er sjoege van hebben. Dat is best spannend: Deugt dit idee? Is het een begaanbare weg? Zijn er eigenlijk wel mensen die dit willen? We denken van wel, maar als die mensen gevonden worden, hoe doen we het dan?”

Waarom vind je het zo belangrijk?

“Het is een voorbeeld van hoe we anders kunnen kijken. We moeten ons met zijn allen hardop afvragen: Doen we wel de goede dingen? De denkfout die we soms maken is dat onze regels en routines voor alle Amsterdammers zouden moeten gelden. In tien tot twintig procent van de probleemgevallen werken de regels niet. Dan gaat het nooit om eenvoudige problemen, maar zeer complexe, denk aan een samenloop van zorg, schulden en werkloosheid. Je moet je altijd afvragen: Pas ik hier de regels toe of maak ik hier, onderbouwd, een uitzondering? Zo’n uitzondering is dan misschien niet rechtmatig, maar wel rechtvaardig. Zelfs de vice-voorzitter van de Raad van State, mr. Donner, pleit hiervoor. Het vereist van ons als ambtenaren om steeds met die frisse blik te kijken: wat is hier nodig? En is het redelijk en billijk om hier de routines en regels toe te passen? Gelukkig zijn ze er om veel zaken snel te kunnen oplossen. Maar niet alles.

Een valkuil bij dit soort dingen is dat we als mensen gehecht zijn aan het bestaande. Dezelfde kamer, dezelfde collega’s, dezelfde routines. Maar de wereld verandert continu, dus als je je organisatie en de regels en routines niet blijft vernieuwen, dan is het op een gegeven moment voor niemand meer geschikt. Uit uitzonderingen kunnen ook weer nieuwe routines ontstaan.”

Hoe probeer je dit als stedelijk directeur Sociaal te bereiken?

“Door overal met mensen te praten. Je kunt een beweging creëren door dit verhaal heel vaak te vertellen. Vanuit mijn vorige functies als directeur van Werk en Inkomen, P&O en van het Calvijn College ben ik opgevoed met de oriëntatie: hoe krijg je beweging in een organisatie? Ik denk niet dat je je gezag moet ontlenen aan je positie, maar aan je verhaal, je vermogen om je te verbinden met mensen. Ik probeer te verbinden door zoveel mogelijk uit mijn kamer te komen.

Ik probeer heel toegankelijk te zijn, met als gevolg dat mijn agenda overvol zit. Op het moment dat ik dingen weiger, ben ik bang dat ik een onbereikbare directeur word. Ik wil in contact staan met de stad en met degenen die de schouders eronder steken. Anderen moeten maar beoordelen of ik daar uniek in ben. Wat ik wel weet is dat ik mijn grootste plezier haal uit het op een redelijk ongestructureerde manier met mensen over de Bedoeling – met hoofdletter B – van ons werk te praten.”

In het licht daarvan: Welke collega’s in de uitvoering inspireren je?

“Er zijn veel collega’s die mij inspireren. Zoals Anita Grootfaam, zij is samen met haar collega’s van het Maatwerkteam van Werk, Participatie en Inkomen (WPI) voortdurend bezig om voor Amsterdammers die het nodig hebben buiten de reguliere oplossingen te denken. Zij kijken echt vanuit de Amsterdammer. Het is heel indrukwekkend wat Anita en haar collega’s allemaal doen.

Wie ik ook wil noemen is Rosaly Brandon, met haar collega’s van het Preventief Interventie Team (PIT). Zij hebben een bijzondere methode ontwikkeld om kinderen in de basisschoolleeftijd die een verhoogd risico lopen op problemen op het goede spoor te krijgen. En dat bij gezinnen waar hulp normaal gesproken niet of moeilijk wordt toegelaten. Ze maken in hun aanpak gebruik van de wetenschap en werken samen met de Universiteit Leiden.

Bram Huisman is ook een collega die erg denkt vanuit ‘wat was ook alweer de bedoeling?’. Met die blik zag hij dat het verhuren van sportruimtes een stuk slimmer kon, zodat de Amsterdammer er meer aan heeft. Vervolgens nam hij het initiatief om dat te veranderen. Deze verantwoordelijkheid durven nemen, dat verdient lof.”

Tot slot: Welke persoonlijke boodschap wil je de medewerkers van de organisatie meegeven?

Bram Huisman, Sport en Bos

“Toen wij in 2016 begonnen waren veel gymzalen vies en verouderd en was er geen centraal punt voor de verhuur ervan. Met een klein team van vier man hebben we een groot aantal gymzalen opgeknapt. We hebben nieuwe vloeren gelegd in 23 gymzalen, gedateerde sportmaterialen vervangen én het gebruik van de zalen slimmer georganiseerd. Bij de start van het nieuwe boekingssysteem kregen we tassen vol sleutels van panden. Dit hebben we vervangen door een systeem met pasjes - oplaadbaar op verschillende plekken in de stad - waarmee je toegang tot een zaal krijgt voor jouw huurperiode. Gymzalen zitten door de hele stad: het is de ultieme lokale sportmogelijkheid. Ze worden nu niet meer geassocieerd met oud en vies, maar worden gezien als nieuwe kansen voor toegankelijke en prettige sportmogelijkheden in de buurt. Voor jong en oud, van turnen tot judo.”

Rosaly Brandon, Preventief Interventie Team (PIT)

“Wat leuk dat Eric ons noemt! Bij de start van het Preventief Interventie Team (PIT) in 2011 bestond er alleen een idee over een innovatieve werkwijze om kinderen met een verhoogd risico op problemen in de ontwikkeling snel en vroegtijdig hulp te bieden. Zó aan de voorkant van de problemen zitten was nieuw binnen de gemeente. We zochten pioniers in de stad die onorthodox, flexibel en professioneel zijn en tot het gaatje gaan. Met deze pioniers hebben we een team gevormd, en daar ben ik ontzettend trots op. Wij komen met het PIT bij gezinnen binnen door een combinatie van factoren: een onverschrokken houding, begrip tonen, naast de gezinnen staan, creativiteit en vasthoudendheid. Het mooiste is onze verbinding met de wetenschap waarbij wij samenwerken met de Universiteit Leiden. Dat maakt dat je andere oplossingen kiest dan voorheen, wat zijn vruchten afwerpt voor heel veel kinderen en gezinnen in Amsterdam.”

Anita Grootfaam, project Tussen Wal en Schip

“Het begint vaak met financiële problemen maar er speelt van alles bij de Amsterdammers waar ik kom: van schulden, huisvesting, stress en ziekte tot verwaarlozing. Voor deze situaties bestaat geen pasklare oplossing uit het reguliere pakket van regels, maar is creativiteit en maatwerk nodig. Met ons kleine team helpen wij mensen die door wet- en regelgeving tussen wal en schip vallen. Dit is zwaar werk, maar ik ben super gemotiveerd en geef niet op. Voor mijn part geef ik iedereen een derde kans. Ik weet dat kwetsbare burgers afhankelijk zijn van mijn handelen, en dit probeer ik dan ook naar eer en geweten dagelijks te doen. Hoe bijzonder is het als iemand met mijn hulp zijn of haar leven weer op de rit kan krijgen?”