De Top600 is de aanpak van personen in Amsterdam die ‘high-impact’-delicten plegen. Denk aan overvallen, straatroven, woninginbraken, openlijke geweldpleging en moord/doodslag. Deze strafbare feiten hebben een grote impact op de slachtoffers en zorgen voor een onveilig gevoel in de stad. De gemeente Amsterdam werkt samen met onder andere de politie, het openbaar ministerie, de GGD en het Preventief Interventie Team (PIT) om deze high-impactdelicten terug te dringen. Programmamanager Sanneke van Grinsven en regisseurs Victor Landzaat en Willem Boerkamp vertellen hoe ze dat doen.

Sanneke van Grinsven: “Op de dag dat burgemeester Eberhard van der Laan overleed, kregen we in de Rode Hoed de Eva Meillo prijs van het Openbaar Ministerie uitgereikt voor onze Top600-aanpak. Een regionale aanpak die hij zelf gestart is en een onderwerp dat hem zeer na aan het hart lag. De jury roemt vooral de inzet van de honderd regisseurs. En terecht. Zij zijn de spil in onze aanpak, de motor van het succes.

Het is een zware baan

Ga maar na: als iemand instroomt in de Top600 krijgt hij een eigen regisseur toegewezen. Hij of zij is de schakel tussen de Top600-persoon en de vele instanties waar hij - het zijn overwegend jongens - mee te maken krijgt: politie, GGD, Jeugdbescherming, Reclassering, et cetera. De regisseur is degene die het overzicht heeft en ervoor moet zorgen dat alle instanties weten wat ze moeten doen, weten wat de ander doet, wat er al is gebeurd, en wat er nog moet gebeuren. De regisseurs hebben verschillende achtergronden. Sommigen werken bij de politie, anderen bij bijvoorbeeld het Openbaar Ministerie, WPI, Leerplicht of Jeugdbescherming. Maar ze hebben allemaal dezelfde rol: sturen op de gezamenlijke inzet vanuit veiligheid, zorg en sociaal domein. Dit is ook hoe burgemeester Van der Laan zijn rol zag: hij voelde zich niet alleen verantwoordelijk voor veiligheid, maar voor de hele opgave en dus ook voor de domeinen ‘waar hij niet over ging’. Dat maakt het zo vernieuwend.

Vergis je niet: het is een zware baan. De regisseurs moeten sturen zonder doorzettingsmacht en ze moeten verstand hebben van alle domeinen. Daarom hebben we sinds 2015 een uitgebreid opleidingsprogramma voor regisseurs. Zij kunnen hierdoor werken aan het vergroten van hun kennis én hun competenties.

Recidive is gedaald

Vaak is een lange adem nodig om tot een structurele gedragsverandering te komen. Je krijgt iemand naar een behandeling voor zijn verslaving, aan het werk, of eindelijk weer naar school. Die stappen bij elkaar zorgen voor resultaat. De aanpak is een succes. De recidive van ‘high impact delicten’ door deze groep is met 61% gedaald. Dat is gigantisch. En dat zien ze ook buiten Amsterdam. Steeds vaker krijgen we bezoek van andere gemeenten, ook internationaal, die een kijkje in onze keuken willen nemen. We laten ze dan zien wat we bij het Actiecentrum Veiligheid en Zorg doen, waar ook de Top600 is ondergebracht.

We blijven binnen de aanpak continue werken aan verbetering, we zoeken naar innovatieve oplossingen, we kijken welke fouten in het systeem we moeten oplossen. Dat is kenmerkend voor de aanpakken bij het Actiecentrum; we kijken naar de personen waar het om gaat en durven nieuwe dingen te proberen. Dat maakt het werk voor de Top600 ook zo boeiend én uitdagend.”