De schemer valt over de Wallen op deze namiddag in maart. We lopen mee met Gunnar Smit, teamleider gastheren en gastvrouwen op de Wallen, over de Oudezijds Achterburgwal.

Een gure wind doet ons rillen van de kou. Her en der lopen kleine groepjes toeristen, verder is het leeg. Een enkele dame staat in de ramen. Gunnar kijkt om zich heen. “Normaal is het rond deze tijd een stuk drukker. Mensen zijn bang, denk ik. Nog maar een paar dagen geleden hadden we hier de drukste zaterdag oóit.” Het is 12 maart, de coronacrisis staat op uitbarsten. Er is nog geen horecaverbod, wel moeten mensen thuis werken als dat mogelijk is.”

Felrode jassen

Gunnar zwaait naar een agent die verderop patrouilleert. Gunnar is een opvallende verschijning met zijn grote gestalte, witte baard en vriendelijke gezicht. “Ik ken hier iedereen, en iedereen kent mij. Dat maakt mijn werk een stuk makkelijker.”

Gunnar werkt voor de Stichting Aanpak Overlast Amsterdam (SAOA). Met de mensen uit zijn team gaat hij deze middag na de briefing de straat op, dat is hun werkterrein. Even later zien we de hosts overal lopen, herkenbaar aan hun felrode jassen met achterop de tekst: Amsterdam Host, ask me.

‘We zijn allemaal beheerders van de stad, samen moeten we het doen’

Praatjes

Gunnar vertelt: “Op drukke dagen lopen wij hier met 22 man. Wij stellen ons op als good guys. We beantwoorden vragen, knopen praatjes aan en waarschuwen. Niemand krijgt een bon, we gebruiken geen lichamelijk contact. Wel zorgen we dat mensen zich aan de regels houden. Zoals geen troep achterlaten, niet wildplassen en geen alcohol op straat. Soms schermen we ambulancebroeders af of verlenen we eerste hulp. Als de mensenmassa vastloopt, sluiten we stegen af. Ik sta steeds in contact met politie en handhaving. We zijn allemaal beheerders van de stad, samen moeten we het doen.”

Nachtleven

“Ik ben er toevallig ingerold. Ik begon met een bijbaantje als host op het Rembrandtplein. Het werk pakte me direct. Daarna rolde ik door, werd het mijn hoofdbaan. Sinds mei 2019 werk ik hier op de Wallen. Ik ben geïnteresseerd in mensen, vind het fijn om te helpen. Ook vind ik het leuk om deel te zijn van het Amsterdamse nachtleven.”

‘Ik heb gelukkig weinig slaap nodig’

“Ik hou van de nacht. Dat heb ik altijd al gehad. De nacht heeft iets bijzonders. Mensen zijn ’s nachts vrolijker, leuker. Het moet wel bij je passen, werken in de nacht, anders hou je dit werk niet vol. Ik heb gelukkig weinig slaap nodig. Ik werk 3 dagen van 3 uur ’s middags tot 2 uur ’s nachts, de andere dagen werk ik op kantoor. Rapportages maken en dat soort dingen. Ik heb geen last van die wisselingen. Mijn hele ritme is gericht op die nacht.”

Kerstman

Op straat wordt Gunnar vaak herkend. “Ik word vaak Kerstman genoemd, of Viking. Het schijnt dat ik daar op lijk. Ik zie het als een geuzennaam, ik moet erom lachen.” Hij kent veel bewoners en ondernemers. “Dit is ook gewoon een woonwijk. Met veel ondernemers. Sommigen lopen hier al 40, 50 jaar rond. Wij verbinden partijen, zo ook de gemeente, onze opdrachtgever. Het is een uniek stukje oud Amsterdam, maar soms is de balans weg. Bewoners hebben het dan lastig. Maar ik denk dat het een bewuste keuze is om hier te wonen. Dat scheelt irritatie. We doen heel veel voor bewoners, ze kunnen niet meer zonder ons.”

De inzet van hosts in de avond en nacht begon op het Rembrandtplein en is sinds 2019 onderdeel van de aanpak van overlast op de Wallen. De hosts werken tijdens de coronacrisis in parken om mensen aan te spreken op de nieuwe gedragsregels.

Charlotte van team Prostitutie werkt graag in de nacht

“Ik vind het bijzonder om te werken in de nacht. De sfeer in het Wallengebied is dan anders. De meeste toeristen zijn weg, het is leger, grimmiger.” Charlotte coördineert het bestuurlijk team Prostitutie van stadsdeel Centrum.

Het team houdt toezicht op de legale en illegale prostitutie in de hele stad. “Wij werken altijd in koppels. Nee, bedreigd worden we nooit, we dragen geen uniform, we lopen gewoon in burger. Als ik een sekswerker na haar werk door het holst van de nacht naar huis zie lopen, denk ik: wat pittig toch voor die dame.”

‘De nachtdiensten zijn een aanslag op je ritme’

Nachten

“Eens in de 6 weken werken we met het hele team 4 nachten aaneen, tot half 6 in de ochtend. Ja, dat is een aanslag op je ritme. Ook hebben wij elke week zo’n 2 avonddiensten, van 2 uur ’s middags tot 11 uur ‘s avonds. Prostitutie gaat dag en nacht door.” De teamleden gaan de Wallen op, seksclubs in, doen escortcontroles of bezoeken locaties van illegale prostitutie.

Kwetsbaar

“De meeste problemen zien wij in de thuisprostitutie en bij illegale escortbedrijven. We zien soms signalen van mensenhandel, illegaliteit of verslaving. De advertenties vinden we op internet. We gaan woningen binnen met de politie maar ook met mensen van wonen en zorg. Zo kunnen we meteen goede zorg bieden aan deze vaak kwetsbare sekswerkers. De illegale prostitutie groeit, dat is zorgelijk.”

‘Veel sekswerkers kennen ons en waarderen het werk dat we doen’

Sekswerkers

Op de Wallen gaat het anders. “Als het raam open is, maken we een praatje en kijken we of alles volgens de regels van de vergunning gaat. Wij kijken en luisteren goed. Als we mogelijke misstanden zien, pakken we dat op. Veel sekswerkers kennen ons en waarderen het werk dat we doen. Ik vind dit werk heel boeiend. Het werk is afwisselend en de branche is ingewikkeld. Maar vooral omdat ik zo kan bijdragen aan een veilige prostitutie in Amsterdam.”

Charlottes volledige naam is bij de redactie bekend.